ระบบบำบัดน้ำและกรองน้ำ

ในภาชนะที่เราเลี้ยงปลาหรือสัตว์น้ำอยู่นั้นเราจำเป็นที่จะต้องจัดการคุณภาพน้ำให้ดีและเหมาะต่อการดำรงชีวิตของสัตว์น้ำอยู่เสมอ ซึ่งดีที่สุดคือการเปลี่ยนน้ำ แต่ถึงกระนั้นหากเปลี่ยนน้ำโดยไม่คำนึงถึงอุณหภูมิรวมถึงความแตกต่างกันทางเคมระหว่างน้ำใหม่และน้ำเก่าก็อาจส่งผลให้สัตว์น้ำที่เลี้ยงช๊อคต่อการเปลี่ยนน้ำได้เช่นกัน  ซึ่งวิธีการที่ช่วยในการรักษาคุณภาพน้ำให้เหมาะสมต่อการดำรงชีวิตจึงจำเป็นที่จะต้องใช้ระบบการกรองหรือบำบัดน้ำเข้ามาช่วยครับ 

การกรองน้ำที่ใช้ในปัจจุบันมีหลายรูปแบบแต่ถ้าจะให้แยกเป็นกลุ่มใหญ่ก็สามารถแยกได้ 2 กลุ่มคือ
1 กลุ่มที่กรองน้ำโดยใช้ระบบลมเข้าช่วย
2 กลุ่มที่กรองน้ำโดยใช้ระบบปั้มน้ำเข้ามาช่วย 

รายละเอียดในแต่ละกลุ่มเป็นดังนี้
1 กลุ่มที่กรองน้ำโดยใช้ระบบลมเข้ามาช่วย       มีหลายรูปแบบ ดังนี้
- การใช้แผ่นกรองก้นตู้โดยใช้ระบบลมสร้างแรงดูดตะกอนและสิ่งสกปรกให้เข้าไปรวมกัน (อาจเรียกว่าระบบแผ่นกรองก้นตู้ครับ) ระบบนี้เหมาะกับตู้ที่มีการวางชั้นหินหรือทรายที่ไม่ละเอียดจนเกินไป  ในด้านของการทำความสะอาดนั้นสำหรับระบบนี้ หากต้องการกำจัดสิ่งสกปรกที่อยู่ใต้แผ่นกรองก็คงต้องล้างตู้แบบขนานใหญ่เลยครับเพราะต้องรื้อหินและชั้นกรองออกมา แต่ในบางครั้งก็มีวิธีที่ง่ายกว่านั้น ใช้สายยางอ่อนเข้าไปดูดในชั้นกรองโดยผ่านทางช่องลมของชั้นกรองครับ  (สรุปคะแนนประสิทธิภาพให้ 3 คะแนนเต็ม 5 )

- การกรองโดยใช้กล่องกรอง หรือ กรองฟองน้ำ  ทั้ง 2 แบบนี้มีการทำงานแบบเดียวกันคืออาศัยแรงดูดตะกอนที่เกิดจากแรงดันลมที่ดันน้ำออกไป แต่ประสิทธิภาพในการเก็บกักตะกอนและของเสียนั้น กล่องกรองดูจะมีภาษีดีกว่าครับเนื่องจากสามารถเก็บของเสียให้อยู่แต่ภายในกล่องได้ดี(หากใยกรองภายในไม่ตันซะก่อน) ส่วนกรองฟองน้ำค่อนข้างจะตันได้ง่ายครับต้องอาศัยความขยันในการทำความสะอาดบ่อยๆ (สรุปคะแนนประสิทธิภาพให้ กล่องกรอง 2 ส่วน กรองฟองน้ำให้ 1.5 ครับ)

- การกรองโดยใช้ระบบแรงดันอากาศดันน้ำเข้าช่องกรอง  ในระบบนี้เป็นการดัดแปลงช่องกรองของตู้ปลาหรือในอ่างปลาโดยเสริมท่อดันน้ำโดยอาศัยแรงดันลมเข้ามาช่วยเพื่อยกระดับน้ำให้สูงพอที่จะล้นหรือไหลเช้าไปยังช่องกรองน้ำครับ ระบบนี้หากมีการเสริมการหมุนเวียนน้ำและทำให้ตะกอนรวมอยู่กลางตู้หรืออ่างได้ก็จะทำให้มีประสิทธิภาพสูงยิ่งขึ้นครับ (คะแนนประสิทธิภาพให้ 3 เต็ม 5 ครับ )

2 กลุ่มที่กรองน้ำโดยใช้ปั้มน้ำเข้ามาช่วย  แบ่งได้ดังนี้
- แบบปั้มน้ำดันน้ำให้ล้นเข้าช่องกรอง  ในรูปแบบนี้มีการกรองน้ำโดยอาศัยการหมุนเวียนน้ำที่ได้จากการปั้มน้ำในช่องกรองออกไปยังพื้นที่ส่วนที่เลี้ยงปลาหรือสัตว์น้ำจนทำให้ระดับน้ำสูงพอจนล้นกลับเข้าไปในช่องกรองครับ  ระบบนี้เป็นระบบที่อาศัยกำลังของเครื่องค่อนข้างมากดังนั้นหากปริมาตรน้ำในตู้หรือในอ่างมีมากและระดับของน้ำเมื่อเดินระบบแล้วสูงกว่าในช่องกรองของปั้มมากควรที่จะใช้ปั้มน้ำที่มีขนาดใหญ่ขึ้นเพื่อลดภาระของปั้มและยึดอายุการใช้งานครับ ระบบนี้จะเป็นระบบที่พบเห็นกันทั่วไปในตู้ปลาที่มีช่องกรองติดมากับตู้เลยครับ  ประสิทธิภาพในการกรอง ถือว่าอยู่ในระดับปานกลางถึงสูง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับรูปแบบของทางน้ำเข้าในช่องกรองด้วยครับว่าผู้ผลิตออกแบบมาดีหรือไม่ (ให้คะแนนประสิทธิภาพ 3.5 ครับ)

-แบบปั้มน้ำที่สูบน้ำแล้วติดอุปกรณ์กรองน้ำที่ตัวปั้มเลย   ในรูปแบบนี้อาศัยแรงดูดของปั้มน้ำดูดน้ำและปั้มออกไปสู่ตู้โดยตรง ซึ่งระบบนี้เป็นระบบกรองแบบง่ายๆของการกรองที่ใช้ปั้มเนื่องจากใช้อุปกรณ์ที่ไม่ยุ่งยากแต่ประสิทธิภาพในการกรองนั้นอยู่ในระดับปานกลางถึงต่ำเนื่องจากในระยะแรกๆใยกรองยังทำหน้าที่ได้ดีอยู่แต่เมื่อใยกรองมีตะกอนติดอยู่มากก็จะส่งผลต่อปริมาณน้ำที่ดูดได้ลดลงเนื่องสิ่งอุดตันที่มีมากขึ้นครับดังนั้นแล้วระบบนี้ค่อนข้างจะตันได้ง่าย ซึ่งหากผู้เลี้ยงท่านใดใช้ระบบนี้อยู่ควรระมัดระวังตัวกรองของท่านตันด้วยครับเนื่องจากจะส่งผลต่อปริมาณการกระจายอ๊อกซิเจนในน้ำของตู้ด้วยหากท่านอาศัยระบบนี้เป็นระบบให้อากาศร่วมกับการกรองครับ (ประสิทธิภาพให้ 2 คะแนน)

- การทำกรองภายนอกโดยใช้ปั้มน้ำส่งน้ำกลับเข้าตู้  รูปแบบนี้ส่วนมากพบในตู้ขนาดใหญ่ที่ไม่ต้องการกวนสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในตู้หากมีการล้างระบบกรอง ครับ  โดยการเจาะตู้หรือใช้ท่อดูดน้ำจากตู้ให้ไหลลงจากในตู้เข้าสู่ช่องกรองเองจาก บนลงล่างครับ (ตู้เลี้ยงอยู่บน ตู้กรองหรือชุดถังกรองอยู่ล่าง) โดยน้ำไหลลงผ่านท่อน้ำล้น ที่ส่งน้ำที่ล้นจากช่องเลี้ยงมาช่องกรอง และน้ำจะไหลไปยังตู้กรองที่อยู่ด้านล่างจากนั้นก็จะมีปั้มน้ำปั้มน้ำกลับยังตู้ครับ  ระบบนี้ถือเป็นระบบที่สามารถควบคุมคุณภาพน้ำได้เป็นอย่างดีและเป็นระบบที่ไม่ต้องยุ่งกับสัตว์น้ำที่เลี้ยงอยู่อีกด้วย  (ให้คะแนนประสิทธิภาพ 3.5-4.5 ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ในการกรอง เช่นหินพิมมัส  หินภูเขาไฟ และถ่านครับ )

credit รูปจาก www4.pantown.com ครับ

- ระบบ ที่ใช้ปั้มสูบน้ำเข้าไปยังชุดกรองที่แยกออกจากตู้หรือบ่อเลี้ยงโดยปั้มน้ำจะดูดน้ำเข้าไปยังถังกรองที่อยู่สูงกว่าระดับน้ำในตู้เพื่อให้ให้น้ำที่ผ่านการกรองนั้นไหลกลับลงยังตู้เองครับ ระบบนี้เป็นอีกระบบที่กำจัดตะกอนและของเสียได้ปานกลางถึงดี สามารถทำให้น้ำสัมผัสกับอากาศได้ดีในระดับหนึ่งแต่ในด้านการบำบัดของเสียที่เป็นสารอินทรีย์ถือว่าทำได้ไม่ค่อยดีเท่าไรเนื่องจากพื้นที่ในการใช้จุลินทรีย์ช่วยในการบำบัดของเสียมีน้อย แต่อย่างไรก็แล้วแต่ก็สามารถดัดแปลงได้ครับหากเพิ่มพื้นที่กรองในส่วนของแบคทีเรียเข้าไปก็จะดียิ่งขึ้นครับ  (คะแนนการกรองให้ 3.5 – 4 ขึ้นอยู่กับ วัสดุที่ใส่ลงไปเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการกรองให้สูงยิ่งขึ้นครับ)

                        สุดท้ายไม่ว่าจะเป็นระบบกรองแบบไหนสิ่งสำคัญคือต้องมีการดูแลรักษาให้ประสิทธิภาพการกรอง อยู่ในระดับที่สามารถรักษาคุณภาพน้ำได้ครับ และถึงแม้ระบบกรองจะดีเพียงใดอย่างน้อยก็ควรมีการเปลี่ยนน้ำบางเพื่อลดสารอินทรีย์ในน้ำรวมไปถึงทำให้สัตว์น้ำเติบโตดีและมีสุขภาพแข็งแรงครับ